Có một bà Mẫu – Mẹ là cội nguồn sự sống. Các thần linh chỉ là những biểu hiện các thuộc tính của bà. Từ đó xuất hiện Mẹ Lúa, Mẹ Đất, Mẹ Âu Cơ của người Việt, nữ thần Khơme của người Khơme, Inư Nưgar của người Chàm. Mẹ tách ra thành Bà Hỏa, Bà Mộc, Bà Gió có quyền lực làm mưa, làm gió giúp mùa màng bội thu hay ngược lại gây mất mùa, bệnh tật, cái chết. Huyền thoại tiền – Colomb ở Châu Mỹ cũng có nhũng nữ thần tương tự. Nữ thần Artémis của Hy Lạp cai quản núi non giống như Mẫu Thượng Ngàn. Việc thờ bằng hương, hoa, quảthức ăn, hát múa gặp lại trong các tôn giáo Tiền Phật giáo ở Ấn Độ.
Việc nhập đạo. Con người phục vụ một tôn giáo là thuộc một cuộc sống mới, cao quý hơn cuộc sống thế tục. Cho nên thế nào cũng có lễ nhập môn.
Một vị thần bắt một người phải làm “lính” của mình khi người ấy có cái “căn” của mình: hoặc vềdiện mạo hơi giống, hoặc về tính tình (nghiêm nghị, thích vui đùa), hoặc về cách ăn mặc. Trong buổi hầu bóng có nhiều người dự. Trong bầu không khí sức nức hương, trầm, mùi hoa, tai nghe đàn, hát, mắt nhìn múa, điện thờ lộng lẫy, một người nào đó mất tự chú, nói năng cử chỉ như một vị thần. Thấy thế, người đổng sẽ đọc tên các vị thần. Nếu anh ta vâng theo vị nào thì sẽ là đệ tử vị ấy. Nửa mè nửa tỉnh, anh ta nhảy múa, tức là “làm việc quan”. Sau đó, anh ta ngất đi. Vị thần đã bắt được “lính”.
Sau khi được chọn anh ta phải “khất”. Việc chuẩn bị mất thời gian và tốn kém. Phải nộp một khoản tiên dế thét những người tham dự khi lễ hầu bóng kết thúc. Vào một ngày lạnh, phải mang hoa quả đến điện thờ. Một thầy cúng đọc lá sớ có ghitên, tuổi, nơi ở… nói anh ta xin làm lính một giáp tức 12 năm. Sau đó đến lễ “đội hát nhang”: một bát tro gỗ nghiến đựng bảy vật quý (lưu li, vàng, bạc, xà cừ, mã não, hổ phách, san hô) và cắm hương. Bánh trái, hoa quả, đồ chơi đều theo màu của “giá dồng”: màu đỏ của Thiên phủ, vàng của Địa phủ, trắng của Thoái phủ, xanh của Nhạc phú. Ông đồng ban phát các vật và tiền cho những người tham dự.
Anh ta ngồi xếp bằng trên một cái bệ, đầu đội cái khay đựng năm bát hương gọi là “năm hát cộng đồng”. Bà đồng gieo hai đồng tiền gọi là xin ấm dương. Nếu một sấp một ngửa là vị thần đã nhận. Nếu không, lại cầu rồi gieo lại cho đến khi được nhận. Anh ta đã có điều kiện “ngồi đồng”.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: ban sac viet nam
